dinsdag 31 oktober 2017

Hervormingsdag

De augustijner monnik en professor Maarten Luther publiceerde vandaag precies 500 jaar geleden zijn 95 Stellingen. Hij wilde de kerk hervormen, met name op het gebied van rechtvaardiging, geloof en aflaathandel. Maar Luther werd de kerk uit gezet. Dus viel aan hervormen niets te doen – wat moet je immers hervormen, als je zelf geen deel meer uitmaakt van datgene wat je wilt reformeren?
De Rooms-Katholieke Kerk scheurde uiteraard niet op die middag in 1517, toen Luther zijn geschrift timmerde op de deur van de kerk in Wittenberg. Die publicatie bleek het begin van vooral afstoten. Het resulteerde in kerkscheuringen, vooral ter rechterzijde van het gereformeerdendom. Hervormen bleek een term te worden om vooral voor jezelf te beginnen.
Maar er is een kentering zichtbaar. Vooral protestanten zien openingen om terug te keren tot 'de moederkerk' uit Rome. Er moet weliswaar nog heel wat water door de Rijn, voordat lutheranen en calvinisten zich voegen onder het gezag van Paus Franciscus – maar er wordt openlijk geflirt tussen de twee westerse kerkstromingen.
Ik doe daar aan mee. In juni was ik twee weken te gast in de abdij van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart van Westmalle. Hier wonen de broeders van de Orde van de Cisterciënzers of de trappisten – monniken zich wijden aan een leven in gemeenschap van gebed en arbeid. Wat heb ik er een goede tijd gehad! Ik kijk er met plezier op terug.
Katholieken en protestanten hebben tot aan “Luther” anderhalf millennium samen opgetrokken. Het monnikenleven was geen punt van discussie. Misschien is het aan mij de bescheiden taak om het ongedeelde monastieke leven weer op te zoeken. Zoals kloosters tot aan grofweg 1500 vanzelfspreken waren, zo kunnen deze gebouwen ook tegenwoordig weer hun functie terugkrijgen.
In de ongedeelde kerk. De ene heilige, algemene christelijke kerk. Katholiek, algemeen. En protestant: de term pro-testant betekent vooral ik getuig (= testor) voor (= pro) de waarheid.
Katholiek-protestantse kerk. Niks mis mee, dus.

maandag 23 oktober 2017

De regel van Benedictus

Onder jongeren komt het meer en meer voor: burn-out. Onder studenten is het percentage opgebrande mensen relatief hoog: meer dan één op de drie studenten (34,6 procent) heeft een verhoogde kans op een burn-out. Ter vergelijking: voor de werkende, gezonde bevolking is dit percentage slechts 14,6 procent.
Waar dat door komt? De redactie van NOSop3 koos twee verhalen uit, van Jip en van Daan. Hun verhalen staan voor een grote groep studenten die het zó graag goed wil doen in hun studie, werk, vrijwilligerswerk, sociaal leven, voor hun ouders, tijdens een relatie of bij hun sport dat het ze uiteindelijk te veel wordt.
Je hoort bij het herstel vanuit een burn-out, dat deze patiënten kiezen voor een ander leven. De telefoons worden uitgezet, mails worden niet meer de ganse dag gelezen. Je bent na een burn-out minder vaak bereikbaar. Je bent ook wel eens onbereikbaar. Het presteren wordt minder, het leven wordt gedoseerd.
En juist dat doseren van het leven doet me ergens aan denken.
Het is alsof ik Benedictus hoor praten in zijn regel. In juni ben ik te gast geweest in het klooster van Westmalle. Dit klooster behoort tot de Orde van de Cisterciënzers of de trappisten. Sinds het einde van de achttiende eeuw wijden monniken zich hier toe aan een leven in gemeenschap van gebed en arbeid.
Dit leven is een leven dat van moment tot moment voorgeschreven is. Dat lijkt saai, maar het is deze structuur waar de monniken (en nonnen) wél bij varen. Je weet precies wanneer je wat moet doen. En dus ook wanneer je iets niét doet. Dat is een bevrijdende gedachte. Je doet wat je doen moet, op het moment dat het moet gebeuren. Alles op zijn tijd – wat straks is, komt straks.
Monniken zijn dan ook niet overwerkt of kampen met een burn-out.
De wereld, jongeren, mijn generatie – wij kunnen wel wat meer Benedictus gebruiken.

vrijdag 20 oktober 2017

Katholiek nieuws

Na mijn bezoek aan het klooster in Westmalle, houd ik het katholieke nieuws in de gaten. Ik ben dan ook blij met zo'n berichtje van Leo Fijen. Het Nederlands Dagblad tekende op uit de mond van deze katholieke voorman, dat de glossy Klooster! een kwartaalblad is geworden. Leuk!
Zondag werd bekend dat de omstreden pastoor Karel van Roosmalen uit Reusel opstapt. Van Roosmalen is het niet eens met het beleid van bisschop Gerard de Korte van Den Bosch. De pastoor vindt dat door het toestaan van woord- en communiediensten de eucharistie op het tweede plan komt.
Als protestant ben ik juist wel bij met woorddiensten. Sola Scriptura, nietwaar?
En zo volgen we het katholieke nieuws maar, vanaf de zijlijn.

maandag 16 oktober 2017

Leuven

De Katholieke Universiteit van Leuven heeft de naam van Aung San Suu Kuy verwijderd van een leerstoel. De Nobelprijswinnaar in de categorie “Vrede” is niet langer een positief voorbeeld, tekende de Belgische krant Le Soir op uit de monden van de stichters van de leerstoel. Dat alles heeft te maken met Suu Kyi's optreden in de Rohingya-crisis.
Het berichtje viel me op. Niet zozeer vanwege de Myanmarese regeringsleider, die zo sterk onder vuur ligt. Wel vanwege de genoemde universiteit. Ik heb met deze schoolinstelling wel eens contact gehad, in het kader van een eventuele theologische opleiding. Die opleiding zit er voorlopig niet in, maar ter oriëntatie is het goed om de blik breed te houden.

donderdag 12 oktober 2017

Flirten met Rome?

De toenadering tussen het protestantisme en het katholicisme neemt meer en meer toe. Vanuit de kerk van de Reformatie wordt zelfs geflirt met “Rome”. Na een half millennium gescheiden te zijn opgetrokken, lijken de twee grote kerkstromingen elkaar meer en meer te vinden. Om een voorbeeld te geven, als calvinist van boven de rivieren werd ik deze zomer gastvrij en met open armen ontvangen in het klooster van Westmalle.
Desalniettemin is het katholieke (klooster-)leven iets wat bij protestanten tot de verbeelding spreekt. Of juist niet, want een groot aantal van mijn mede-kerkgangers is benieuwd hoe dat monastieke leven eruit ziet. Zelfs na een kwartaal blijven ze vragen hoe dat precies werkt, zo'n vastgesteld ritme van de dag. En hoe het zit met Maria en de mis. Dat soort dingen.
Zo zat ik van de week koffie te drinken met een mede-ambtsdrager van mijn thuisgemeente. Hij was nieuwsgierig hoe mijn Westmalle-tiendaagse eruit zag. Praktisch. Hoe laat sta je op, wanneer ga je naar bed, wat doe je in de tussentijd, hoe vaak ga je ter kerke, hoe ziet zo'n dienst eruit? Legitieme vragen, want wat weet je er van als je er niet zelf bent geweest?
Met plezier en met alle liefde vertel ik over mijn ervaring in Westmalle. Dat doe ik met overtuiging. Want ik kijk terug op een mooie tijd bij de broeders. En dan geldt de term 'broeders' in de dubbele betekenis van het woord: broeders van het klooster, maar ook broeders in het geloof.

vrijdag 6 oktober 2017

Bob Dylan

Thomas Quartier is monnik van de Sint-Willibrordsabdij in Doetinchem. Maar hij is ook fan van Bob Dylan. En dat laatste is wat de monnik en mij verbind, onze voorkeur voor Dylan. Niet zo lang geleden publiceerde Quartier een artikel in De Kovel over de Amerikaanse zanger. Prima verhaal. Ook ging hij naar een optreden van de artiest in AFAS Live. We hebben elkaar er niet getroffen.
De monnik ontdekte in het werk en leven van Dylan een mede-broeder. Dat vind ik mooi. Dat je elkaar op deze manier “ontmoet”. Dat biedt voor mij trouwens ook de nodige ruimte. Blijkbaar bieden de monniken ruimte om een monastiek leven te leiden búiten de kloostermuren. Want ik ben bezig met het kloosterleven. Maar dat zou zomaar een Dylanesk kloosterleven kunnen worden.
Mede dankzij het verhaal van broeder Thomas.