zaterdag 30 juni 2018

Thomas Merton

Toen ik vorig weekend in de abdij van Westmalle zat, werd tijdens het middagmaal voorgelezen uit een biografie over Thomas Merton. De Amerikaanse monnik was een belangrijk Amerikaans katholiek theoloog, dichter, auteur en sociaal activist. Hij was trappist en monnik in de Abbey of Our Lady of Gethsemani (abdij van Onze-Lieve-Vrouw van Gethsemani) bij Bardstown in Kentucky. Hij is ook een belangrijke hedendaagse mysticus.
En hij heeft iets met Bob Dylan. Net als die andere Thomas, benedictijnse monnik en theoloog Quartier. Enfin. Thomas Merton dus. Robert Hudson schreef een boek over de relatie tussen Merton en Dylan met als titel The Monk's Record Player. Als ondertitel is daar 'Thomas Merton, Bob Dylan, and the perilous summer of 1966'.
Perilous, dat woord ken ik niet. Opzoeken dus in mijn Wolters' woordenboek. “Gevaarlijk, gevaarvol, hachelijk.” Gedurfde zomer dus, die van 1966. Het boek is uitgegeven bij Wm. B. Eerdmans Publishing Co. uit Grand Rapids, Michigan. Verre achterneven van Joost, wellicht. Hetzelfde woordenboek vertelt me dat “Wm.” een dubbele betekenis heeft. “Wm” is de afkorting van William, “WM” staat voor Worshipful Master.
Beide strekkingen vind ik wel passen in dit verband, hoewel ik vermoed dat het om de voornaam William gaat, in deze.
Enfin. Ik heb er een boek bij om me in te verdiepen. En dat mede dankzij die vier dagen bij mijn Vlaamse broeders.

Dit blog verscheen ook op FritsTromp.nl en Een Ander Zelfportret.

maandag 25 juni 2018

Dankviering

Afgelopen weekend ben ik in het klooster van Westmalle geweest. Ter voorbereiding op dit monastieke weekend, plaatste ik psalm 122 uit Het boek der psalmen, in de vertaling van Ida G.M. Gerhardt en Marie H. van der Zeyde. Wat wil het toeval?
Toen ik vrijdag kwam, was er een Dankviering voor de bouwactiviteit van het gastenverblijf. Na drie jaar werken, is het gastenverblijf klaar. In de viering werd onder meer deze psalm gezongen. En nee, ik wist dit niet van te voren.
Toeval? Het is me toe gevallen.

vrijdag 22 juni 2018

Psalm 122


Hoe verblijd was ik toen zij mij zéiden : *
'Wij gaan op naar het huis van de Héer.'

Zo staan dan nu onze vóeten *
in uw poorten, Jerúzalem, –

Jeruzalem, gij, gebouwd als een stád *
tot hechte éenhěid gevoegd.

Het is daarheen dat opgaan de stámmen, *
de stammen van Hem, van Jahwé:

voorschrift voor Israël dít, – *
dat zij loven de naam van de Héer.

Daar zijn ook de zetels gezet ten geríchte, *
de zetels van Davids húis.

Vrede vraagt over Jerúzalem, *
rust voor wie u bemínnen;

er zij vrede binnen uw múur, *
en in uw burchten zij rúst.

Om mijn broeders en om wie mij ná zijn *
laat mij spreken: 'Vrede over ú!'

Om het huis van de Heer onze Gód *
vraag ik dat gij gezegěnd moogt zijn.

er zij de hèerlijkheid Góds: *
Vader, Zòon en heilige Géest.
.
Zo was het in den beginne,
zo zij het thàns en voor immer; *
tot in de èeuwen der eeuwen. Ámen.

Uit: Het boek der psalmen / uit het Hebreeuws vert. door Ida G.M. Gerhardt en Marie H. van der Zeyde ; getoonzet door Benedictijner en Cisterciënzer monniken ; Katholieke Bijbelstichting
(C) tekst: 1972 dr. I.G.M. Gerhardt/dr. M.H. Van der Zeyde, vierde verbeterde druk 1997

woensdag 20 juni 2018

Klooster bezoeken

Wat doet een calvinist van boven de rivieren in een klooster diep in het zuiden? Een terechte vraag, natuurlijk. Zeker rond mijn tiendaagse in Westmalle, vorig jaar. Dat heeft te maken met de afstand tussen Leeuwarden en Westmalle, van zeker 267 kilometer. Afhankelijk van je route ben je nog meer kilometers onderweg.
Het is ook de afstand tussen het gereformeerde geloof en de katholieke praktijk. Want een goede calvinist zal van de dagelijkse mis zeggen dat het een vervloekte paapse afgoderij is. Dan hebben we het nog niet eens gehad over de positie van Maria, de moeder van onze Heer, die door elke volgende generatie gelukkig geprezen zal worden.
Belangrijke onderwerpen. Het feit dat we het hierover hebben, geeft ook aan dat we het over de kern (bevrijding door het offer van Jezus) onderling eens zijn. Mijn ervaring met kloosters, na mijn bezoeken aan verschillende gemeenschappen in de Lage Landen, is dat het gesprek hierover plaats vindt ná ontvangt.
Elke bezoeker kan Christus zijn. Dus wordt de bezoeker eerst een maaltijd voorgezet (als je rond etenstijd komt). Eerst een hapje eten. Praten doen we later wel.

zaterdag 16 juni 2018

Jaar thuis

Inmiddels ben ik een jaar thuis na mijn tiendaagse in het klooster van Westmalle. Alweer een jaar geleden dat ik terug kwam. Dat ik afscheid nam van de broeders en ze me vroegen: “Wanneer kom je weer?” Ze vroegen niet óf, maar wanneer. Nog steeds wordt ik bevraagd op mijn ervaringen bij de katholieke broeders, mede-gelovigen in een Vlaams kerkelijk filiaal.
Niet geheel ten onrechte. Het is ook wel iets bijzonders. Anders dan een vakantie, waar we toch ook altijd nieuwsgierig naar zijn. Maar een periode leven tussen de broeders, letterlijk schouder aan schouder: hoe is dat? En ook: hoe is dat voor een calvinist van boven de rivieren?
Natuurlijk valt veel te vertellen over mijn ervaring in Vlaanderen. Wat ik vooral herinner, is de gastvrijheid die me ten deel viel. Open armen, een bord eten. Eerst binnenkomen, eerst eten, dan gaan we later wel eens praten. Genoeg reden om binnenkort weer eens langs te gaan bij deze makkers.

Dit blog verscheen ook op FritsTromp.nl.

vrijdag 8 juni 2018

Biechtgeheim

Het biechtgeheim in Australië wordt opgeheven. In het kerkelijk recht is het biechtgeheim onschendbaar. Maar in de Australische hoofdstad Canberra moeten priesters melden als ze tijdens de biecht horen over kindermisbruik. Begrijpelijk, na alle schandalen van (kinder)misbruik in de kerk.
Maar toch, ergens is het ook wel wrang. Als goede protestant geloof ik dat een priester niet nodig is om de genade toe te kennen. Wel geloof ik dat een geestelijke, protestant of katholiek, in de naam van de Heer de genade mag gunnen aan de 'opbiechter'. Maar dan moet er wel een plek zijn, waar iemand zonder angst zijn schuld mag belijden. Zonder de angst om alsnog hiervoor te worden veroordeeld.
De kerk mag een plek zijn zonder angst. Maar ook zonder maskers. Een plek waar je mag erkennen dat je inderdaad hebt gefaald. Ook een plek waar je mag horen dat Iemand voor deze tekortkomingen, zonden en foute daden is gestorven.
Biechtgeheim is daarom een schitterend geheim.

woensdag 6 juni 2018

Een jaar


Vorig jaar was 6 juni de officieuze Derde Pinksterdag. Ik zou het vergeten zijn, ware het niet dat 6 juni 2017 een bijzondere datum is. Die dag vertrok ik namelijk vanuit Leeuwarden naar Westmalle voor een tiendaagse in het klooster.
De ontvangst na deze reis was ruimhartig. Met een warme maaltijd en natuurlijk bier – het is immers een trappistenklooster. Die open armen blijven me bij. Hoe protestant ik ook ben, in mijn komst kon ook de Christus verschijnen. En dus werd ik allereerst met alle egards ontvangen. Praten doen we later wel.
Met veel plezier denk ik terug aan de mannen van abdij van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart van Westmalle. Cisterciënzers qua orde.
Maar bovenal broeders.
Míjn broeders.

maandag 4 juni 2018

De ogen van Maria


Als goed calvinist heb ik weinig met katholieke rituelen en gebruiken. Zoals bijvoorbeeld de iconen. Na mijn verblijf in Westmalle had ik weliswaar een kruisbeeld meegenomen. Als teken van ons gedeelde geloof en als herinnering aan mijn woestijnperiode aldaar. Niet als beeld dat aanbeden dient te worden.
Maar naarmate ik verder kom, waardeer ik de katholieke vormen wel degelijk. Een mooie piëta, als teken van de liefde van moeder Maria voor haar Zoon. Het beeldt uit wat zo slecht onder woorden te brengen is. De ogen van Maria – hoe meer Daniël Lohues zijn geloof afzweert, hoe meer hij teruggrijpt op wat hem in zijn jeugd is meegeven.
Ik begin daarvan langzamerhand iets te begrijpen.
Hoe mooi dat kan zijn.

vrijdag 1 juni 2018

Sla de paus de kerk uit


Uit uw kruis is munt geslagen, Jesu lieve Heer,
sla de paus de kerk uit als de wisselaars weleer.
Het is een van de reden, waarom Herman van Veen graag wil dat Jezus weer terug op aarde komt. De paus heeft afgedaan, zoals de geldwisselaars van de tempel een supermarkt hadden gemaakt. Zo gaan we niet om met het huis van gebed. Het kruis is ook geen symbool geworden van verlossing van buitenaf, maar is een product geworden. Om geld mee te verdienen.
Natuurlijk, bij de positie van de paus kun je terechte vragen stellen. En het instituut kerk is continue in beweging, wat zonder meer ook inhoudt dat je hier kritisch op kunt zijn. Dat kruis is weliswaar ook een handelsproduct geworden – de kerk leeft op dit soort curiosa.
Maar toch.
Eén kerkleider kan samenbindend zijn en een voorbeeld geven. Zijn voetenwassing van armen en Aids-patiënten is door miljarden mensen gezien.
De kerk als plek waar je samen kunt komen ter vertroosting en bemoediging, in tijden dat we als samenlevingen uit elkaar vallen, daar is niets mis mee.
Het kruis als handelswaar. Ik ben blij dat ik op die manier dit dwaze teken, als steen des aanstoots, heb kunnen meenemen uit Westmalle. Als zichtbare geloofsbelijdenis in huis.