Het leven is vol verrassingen en het is zeker een verrassing om als tachtigplusser een uitnodiging te krijgen als columnist voor het
Nederlands Dagblad. Mooie gelegenheid om wie daarvoor belangstelling heeft, een inkijkje te geven in wat een monnik bezighoudt.
In een donkere en chaotische wereld is een abdij een oase van rust. Dat komt door de verbondenheid met een grote traditie en door de regel voor monniken van Benedictus, die leert met verschillen te leven.
Het spreekwoord zegt: ‘Gelijke monniken, gelijke kappen’. Die kappen mogen gelijk zijn, maar in de koppen is onwaarschijnlijk veel variatie. Dat is het boeiende van een gemeenschap van monniken: de uitdaging te leven met grote verschillen. Een leven met anderen verruimt het hart. ‘In het huis van mijn Vader zijn vele woningen’ zegt Jezus.
rijkdom van gedachten
Een klooster is geen kazerne. Evenmin is een abdij een museum.
Verzoeken om een rondleiding worden doorgaans dan ook afgewimpeld. Maar als ik een bezoeker ontvang in de spreekkamer, loopt dat toch vaak uit op een rondgang door het klooster en dat is meestal een fijne voortzetting van die ontmoeting.
De gast ervaart de ruimte van het gebouw, de godgerichtheid van het monnikenleven - uitgedrukt in de kloostergang, die leidt naar de kerk als hart van de abdij - en de rijkdom van overgeleverd gedachtegoed in een bibliotheek vol boeken uit verleden en eigen tijd, die geduldig wachten op een lezer om hem te doen delen in de levenservaring van vorige generaties en in de recente ontwikkelingen.
Dat je als monnik God zoekt, brengt je vanzelf tot het besef dat je er nog ver van verwijderd bent Hem gevonden te hebben. Het maakt je bescheiden, maar ook hoopvol.
Dom Andre Louf, wel de bekendste protagonist van de monniken uit de twintigste eeuw in onze lage landen, wist zich zielsverwant met de atheïsten en agnosten van de eigen tijd, meer dan met de betweters en dogmatici die op iedere levensvraag een pasklaar antwoord hebben. Een monnik heeft een open houding, maar zijn luisterend oor is altijd ook gevoelig naar het getuigenis van vorige generaties.
De wetenschappelijke kennis en technische mogelijkheden zijn in de moderne tijd explosief en indrukwekkend gegroeid. De wijsheid en het inzicht om de resultaten daarvan de mensen optimaal ten goede te doen komen, hebben die groei niet bijgehouden.
Er is een kloof tussen de denkers die zich bezighouden met wat goed is voor de mens, en de doeners die zoveel mogelijk naar financiële winst en politieke macht streven. Als die twee levenssferen naar elkaar leren luisteren, is er een wereld te winnen.
In voorbije eeuwen hebben monniken op beide terreinen opmerkelijke prestaties geleverd en zowel technisch als intellectueel bijgedragen aan de ontwikkeling van Europa. Die rol is volledig door seculiere instellingen overgenomen.
geestelijke dimensie
Toch zie ik nog wel degelijk een opdracht weggelegd voor abdijen en kloosters en wel de meest wezenlijke. Met het vieren van de getijden en de toeleg op een leven in gemeenschap, herinneren de monniken en monialen aan de onmisbare geestelijke dimensie van de mensheid. Gelukkig staan zij daarin niet alleen en ook buiten de traditie van het christendom zijn er krachtige stromingen en schatten aan wijsheid.
De komende tijd zal ik met plezier in een beperkt aantal bijdragen de geïnteresseerden deelgenoot maken van wat er in mij omgaat aan gedachten en dromen, herinneringen en verlangens.
