Karmelitaanse spiritualiteit

Wat heeft Bob Dylan met het katholieke geloof? Meer dan je zo op het eerste oog zou zeggen. Want Dylan is een joods jongetje, dat op 13-jarige leeftijd zijn bar mitswa deed – bij een rondreizende gemeenschap, omdat de Joodse gemeenschap in Hibbing geen eigen religieuze leider kon permiteren. Eind jaren zeventig bekeerde de zanger zich tot het christendom en sloot zich aan bij de Vineyard-kerk.

Desalniettemin speelde Dylan in 1997 voor de katholieke jongerendagen in Bologna (Italië) voor paus Johannes Paulus II. En dan is er nog dat goede artikel van de benedictijner monnik Thomas Quartier in De Kovel, van ruim een jaar geleden.

En het Karmelitaans Centrum voor Spiritualiteit (KCS) te Haarlem opent 7 september het nieuwe seizoen met een open avond over de spiritualiteit van Bob Dylan, onder leiding van Kick Bras. Dat zijn goede vooruitzichten.

Dit blog verscheen ook op EenAnderZelfportret.

Feestdag van de Vlaamse Gemeenschap

Het is vandaag de Feestdag van de Vlaamse Gemeenschap. Een regionale verplichte vrije dag in Vlaanderen. Een dag die herinnerd aan de slag van 11 juli 1302, waarbij milities van de Vlaamse steden en gemeenten een leger van Franse ridders te paard versloegen, aan de Groeningekouter bij Kortrijk.

Toen ik twee weken geleden in het klooster van Westmalle was, werd ik van het station Noorderkempen opgehaald door br. Alberic. We reden door de Vlaamse dorpen en zagen her en der de nationale driekleur van België hangen. “Het WK is de enige periode dat een Belg zich Belg voelt,” vertelde de monnik, verwijzend naar het wereldkampioenschap voetbal. “De overige tijd zal een Belg zich als Waal of Vlaming voorstellen.”

De taalgrens van onze zuiderburen is ook de grens tussen de deelstaten en de bevolkingsgroepen. Wallonië is geen Vlaanderen. En zij vormen ook niet de Duitstalige gemeenschap. Waar in Vlaanderen het geld wordt verdiend (mede dankzij de haven van Antwerpen), komt de elite uit Wallonië.

Voor ons als Nederlanders een ingewikkeld politiek en maatschappelijk gedoe. Wij kennen dat niet, ondanks de grote verschillen in taal en gebruiken. Een Fries is geen Limburger en de directheid van een Randstedeling is een Tukker vreemd. Maar Nederland is toch meer een eenheid dan België.

Toch?

Enfin. Desalniettemin is het mooi om juist in een Vlaams dorp een kloosterling te zijn. Door aanwezig te zijn. Voorbij de grenzen tussen kerk, taal en teken.

Doop

Koningin Elizabeth en prins Philip zullen maandag niet aanwezig zijn bij de doop van hun achterkleinkind prins Louis. Voor de afwezigheid van het staatshoofd en haar echtgenoot is geen reden gegeven. Prins Louis wordt gedoopt in St. James's Palace, een van de oudste koninklijke paleizen in Londen. St. James's Palace werd gebouwd voor koning Hendrik VIII en was de koninklijke residentie van 1691 tot 1837.

Een anglicaanse aangelegenheid. Elizabeth is naast staatshoofd ook het hoofd van de Episcopaalse Kerk van Engeland, ooit begonnen door koning Hendrik VIII. Zo'n doopdienst is in Engeland gauw ook een (kerk-)politieke zaak. Enigszins vergelijkbaar met het Huis van Oranje – dat Maxima van katholieke huize was, werd indertijd nog als een punt van aandacht beschouwd bij de protestantse koninklijke familie.

Maar vooral is de doop een mooi moment. Een prachtig symbool, als teken van Gods verbond met het kleine kindje. Dat is waar het om gaat bij de doop in St. James's Palace. Politieke zaken moeten niet worden besproken, als het moment van iets heel anders getuigt.

Deze blog verscheen ook op FritsTromp.nl.

Terug

Inmiddels ben ik ruim een week terug van mijn tweede kloosterbezoek aan de abdij in Westmalle. Anders dan vorig jaar, verbleef ik deze keer maar een lang weekend. Vrijdagochtend reed ik met de trein via Amsterdam naar het station van Noorderkempen, alwaar br. Alberic me stond op te wachten. Maandagmiddag treinde ik in omgekeerde richting weer huiswaarts, via dezelfde route.

Een weekend maar. De dag dat ik vertrok, was ik geheel in het ritme. Dat had wat tijd nodig, want de dag van mijn aankomst was het feest ter ere van de ingebruikname van het gastenverblijf. Het zijn trappisten in Westmalle, dus naast de hapjes (met onder meer eigen gemaakte kaas) was er natuurlijk ook het bier.

Enfin.

Ik heb het er goed gehad. Dankzij de goede zorgen van de broeders. De goede onderlinge sfeer. De uitgestoken hand: eerst eten, dan praten. De uitnodiging om gauw weer te komen, maar dan voor een langere tijd. Dat soort dingen.

Het was goed weer tussen de broeders te zijn.

Jonk

Broeder Guerric is novicemeester en cantor in de abdij van Westmalle. Zijn kloosternaam verwijst naar Guerricus van Igny. Hij was geboren in Doornik, een “man van grote vroomheid en uitzonderlijke wijsheid. Van magister te Doornik werd hij monnik van Clairvaux en vervolgens tot abt gekozen in Igny”.

Waarvan akte.

De naam doet me onwillekeurig denken aan een Zuid-Afrikaanse zanger, Gert Vlok Nel. In 2012 verscheen zijn tweede en voorlopig laatste album Onherroepelijk. Opgenomen in Nijmegen in Nederland. Op Onherroepelijk staat het liedje Jonk. Hierin noemt hij zichzelf 'Gerkie'. Dat is natuurlijk geen 'Guerric', maar toch.

Zoals wijlen Martin Bril het zo mooi schreef: ‘Ergens aan de andere kant van de wereld, op de zuidpunt van een mij onbekend continent, bevond zich iemand die mij met halve woorden, een mespuntje ritme en verder alleen zijn stem wist te ontroeren, een wonder of niet?’

Thomas Merton

Toen ik vorig weekend in de abdij van Westmalle zat, werd tijdens het middagmaal voorgelezen uit een biografie over Thomas Merton. De Amerikaanse monnik was een belangrijk Amerikaans katholiek theoloog, dichter, auteur en sociaal activist. Hij was trappist en monnik in de Abbey of Our Lady of Gethsemani (abdij van Onze-Lieve-Vrouw van Gethsemani) bij Bardstown in Kentucky. Hij is ook een belangrijke hedendaagse mysticus.

En hij heeft iets met Bob Dylan. Net als die andere Thomas, benedictijnse monnik en theoloog Quartier. Enfin. Thomas Merton dus. Robert Hudson schreef een boek over de relatie tussen Merton en Dylan met als titel The Monk's Record Player. Als ondertitel is daar 'Thomas Merton, Bob Dylan, and the perilous summer of 1966'.

Perilous, dat woord ken ik niet. Opzoeken dus in mijn Wolters' woordenboek. “Gevaarlijk, gevaarvol, hachelijk.” Gedurfde zomer dus, die van 1966. Het boek is uitgegeven bij Wm. B. Eerdmans Publishing Co. uit Grand Rapids, Michigan. Verre achterneven van Joost, wellicht. Hetzelfde woordenboek vertelt me dat “Wm.” een dubbele betekenis heeft. “Wm” is de afkorting van William, “WM” staat voor Worshipful Master.

Beide strekkingen vind ik wel passen in dit verband, hoewel ik vermoed dat het om de voornaam William gaat, in deze.

Enfin. Ik heb er een boek bij om me in te verdiepen. En dat mede dankzij die vier dagen bij mijn Vlaamse broeders.

Dit blog verscheen ook op FritsTromp.nl en Een Ander Zelfportret.

Dankviering

Afgelopen weekend ben ik in het klooster van Westmalle geweest. Ter voorbereiding op dit monastieke weekend, plaatste ik psalm 122 uit Het boek der psalmen, in de vertaling van Ida G.M. Gerhardt en Marie H. van der Zeyde. Wat wil het toeval?

Toen ik vrijdag kwam, was er een Dankviering voor de bouwactiviteit van het gastenverblijf. Na drie jaar werken, is het gastenverblijf klaar. In de viering werd onder meer deze psalm gezongen. En nee, ik wist dit niet van te voren.

Toeval? Het is me toe gevallen.