zaterdag 2 november 2019

Allerzielen, wat was dat ook alweer?

Het is 2 november en dus wordt weer Allerzielen gevierd. Door katholieken, maar ook door steeds meer anderen.
Begin deze eeuw leek Allerzielen in ons land een rooms-katholieke gedenkdag op z’n retour. Maar de laatste jaren grijpen ook steeds meer niet-katholieken de dag aan als een moment om stil te staan bij overledenen. Of om, zoals steeds vaker gezegd wordt, het leven van geliefden te vieren.

1. Wat is Allerzielen?
Het is een van de belangrijkste dagen op de kalender van de Rooms-Katholieke Kerk. Op 2 november herdenkt de kerk al sinds de middeleeuwen de overledenen. Tijdens Allerzielen is er bijzondere aandacht voor de nagedachtenis van degenen die in het afgelopen jaar zijn overleden, maar gelovigen staan ook stil bij geliefden die al jaren terug zijn gestorven.

2. Is Allerzielen hetzelfde als Allerheiligen?
Nee, Allerheiligen valt altijd op 1 november. Die dag is vanouds gewijd aan allen van wie vaststaat dat ze ‘heilig’, oftewel voorbeeldig, hebben geleefd. Dat betreft ook mensen die niet op de heiligenkalender staan.
Allerzielen was oorspronkelijk bedoeld om te bidden voor de overledenen die ‘nog niet voor altijd bij de Heer zijn’. Met andere woorden: die nog in het vagevuur verkeren. Veel katholieken geloven niet meer in een vagevuur of dat onderscheid tussen ‘heilige’ en modale gelovigen en voor hen vallen beide dagen min of meer samen.

3. Wordt Allerzielen in de Rooms-Katholieke Kerk nog altijd herdacht?
Zeker, in elke rooms-katholieke parochie is er een speciale viering, waarna de gelovigen een lichtje branden bij het graf van een geliefde. Katholieken spreken wel van ‘echt allerzielenweer’: regenachtig en winderig.

4. Maar Allerzielen wordt toch ook buiten de kerk gevierd?
Klopt. Dat is een trend die ruim tien jaar geleden is begonnen met onder meer het initiatief Allerzielen Alom. Allerzielen lijkt bij steeds meer mensen die niets met de RK Kerk hebben, te gaan leven.
In steeds meer protestantse kerken en algemene uitvaartcentra en begraafplaatsen wordt op de een of andere manier bij Allerzielen stil gestaan. Bij voorkeur ’s avonds als het donker is. Het is ook niet toevallig dat de Friese ziekenhuizen sinds enige jaren rond die dag hun gezamenlijke gedenkdag houden voor overleden patiĆ«nten.

5. Waar komt die trend vandaan?
Lang werd gedacht dat mensen met het ontkerkelijken ook steeds minder behoefte aan rituelen hebben. Maar dat bleek niet het geval. Als kantelpunt wordt het massale rouwbeklag na de dood van prinses Diana in 1997, met een zee aan bloemen, kaarsjes en persoonlijke teksten, gezien.
Illustratief voor die verandering in het stilstaan bij de dood is de vliegtuigramp op Tenerife in 1977 waarbij 583 mensen omkwamen. Lang kwam niemand op het idee van een monument dat de vele nabestaanden kunnen bezoeken. Pas dertig jaar later kwam die gedenkplek er.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten