Kerkentour #4 | Bonifatiuskerk

Een van de mooiste kerkgebouwen in Leeuwarden is wel die van de Bonifatiuskerk. Een beeldbepalend gebouw voor de skyline. Nog altijd in gebruik als kerkgebouw, maar de rooms-katholieke parochie wil af van dit pand. Te groot, teveel onderhoud, teveel kosten.

Ik woonde jarenlang onder de spreekwoordelijke rook van deze kerk. De klokken vertelden me elk half uur hoe laat het was. Dat mis ik nu wel, nu ik in de stad ben verhuisd. Maar vooruit, je kunt niet alles hebben.

De kerk is niet goed op de foto te krijgen. Niet voor een amateur-fotograaf als ik. Dat geeft niet, fotograferen is voor mij soms ook gewoon een bewijs dat ik er ben geweest. Het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven.

Kerkentour #3 | Sint-Genovevakerk Jelsum

Voor een gesprek voor de krant was ik in Jelsum. Vlakbij de de Dekema State heb je de Sint-Genovevakerk. De kerk is gewijd aan Genoveva van Parijs.

Tegenwoordig doet het gebouw geen dienst meer als kerk. Wel als een plek voor samenkomsten. Voor lezingen en uitvaarten.

Mooi gebouw. Ook weer zo'n pand waar een boodschap uit gaat. Immers, de toren wijst naar boven.

Vlaanderen

De afgelopen dagen waren mevrouw Frits en ik in Vlaanderen. We bezochten de abdij van Westmalle en het klooster in Brecht.

Westmalle is mijn huisklooster. Acht jaar geleden was ik hier als postulant, een snuffelstage. In die tien dagen dompelde ik me onder in het monastieke leven. Mijn geestelijke begeleider was broeder Guerric, die als novicen-meester mij bijstond.

Sindsdien bezoek ik dit klooster, waar ze ook het gelijknamige bier brouwen, minstens eens per jaar. Zo ook nu. Maar vanwege de grote vakantie in Vlaanderen, was het gastenverblijf slechts gedeeltelijk beschikbaar.

Ik herinnerde me dat in het nonnenklooster in Brecht, even verderop, zeepproducten op basis van het Westmalle-bier werd gemaakt. Zou daar een plekje vrij zijn? Een telefoontje met zuster Theresia bleek voldoende: we waren hier voor twee nachten welkom.

Een Vlaams weekend, in stijl met het monastieke leven. Het is ons goed bevallen.

Kerkentour #2 | Schranskerk

Niet elke kerk is als kerk te zien. Soms zijn ze überhaupt niet te zien. Het zijn soms schuilkerken, diep verscholen achter andere panden. De Schranskerk in Leeuwarden is zo'n schuilkerk. En inderdaad, dit kerkgebouw staat aan de Schrans.

Tegenwoordig is het pand een kantoorlocatie. Maar tot 2000 heeft het pand wel degelijk dienst gedaan voor de samenkomsten. Het is van de gereformeerd-synodalen geweest, maar ook de leden van De Volle Evangelie Gemeente zijn hier gehuisvest. Net als leden van de evangelische gemeente De Deur.

De oudejaarsdienst van 2000 was de laatste kerkdienst van de Schranskerk. Ook al weer een kwarteeuw geleden. Zouden er nog mensen zijn die de erediensten in dit gebouw herinneren?

Kerkentour #1 | Lekkum

Onder de rook van Leeuwarden ligt het dorpje Lekkum. Een gehucht, bijna, met zijn 405 inwoners. Samen met Snakkerburen en Miedum vormt het dorp de informele gemeenschap De Trije Doarpen. Al in de dertiende eeuw werd dit dorp genoemd, meldt Wikipedia. Volgens de middeleeuwse spelling Lackum.

Maar een literaire geschiedenis heeft het niet. Lekkum wordt niet genoemd in Querido's letterkundige reisgids van Nederland, onder redactie van Willem van Toorn, inmiddels ook alweer uit 1982. Toch heeft het dorp onder kerkelijke Leeuwarders een bijzondere klank.

De (synodaal-)gereformeerde predikant Johannes Hendrikus Zelle ligt er namelijk begraven. Hij werd er 16 mei 1983 begraven; hij zou met Hemelvaartsdag in de provincie preken, maar kwam niet opdagen - hij was die nacht overleden. De rouwplechtigheid vond plaats in de aula van de Protestantse Christelijke Onderlinge Uitaartvereniging aan de Jelsumerstraat in Leeuwarden. "De teraardebestelling vond plaats op het kerkhof van Lekkum, dicht bij het graf van zijn ouders," schrijft Bearn Bilker in zijn biografie over Zelle. "Een eenvoudige grafsteen werd later geplaatst." (Bearn Bilker. Een tussenweg is er niet. Biografie dominee J.H. Zelle (1907-1983), (Gorredijk: Noordboek, 2024), pagina 423, 426).

Het kerkgebouw was oorspronkelijk gewijd aan Sint Cecilia, en is tegenwoordig de verzamelplek van de Protestantse Gemeente te Lekkum, Miedum, Snakkerburen, Blitsaerd; maar ik kwam er sinds coronatijd niet voor de protestantse diensten. Eens per maand werd hier op zaterdagavond een eucharistieviering gehouden van de oud-katholieke kerk. Een statie, een soort dependance van de parochie in Groningen.

Het was een mooie voorbereiding op de zondagse erediensten. Maar helaas werd de oud-katholieke kerngroep in Lekkum te klein en te kwetsbaar. De zaterdagse vieringen werden stopgezet. En ik verhuisde voor de eucharistievieringen naar de tweewekelijkse zondagse bijeenkomsten in Groningen.

Een mooi kerkje, gelegen op een terp. Met een mooie toren. Helaas wordt het ijzeren hekwerk dicht gehouden. Maar de koster woont naast de kerk. Wie de begraafplaats wil bezoeken, zal ongetwijfeld de sleutel van de koster.

Kerkentour

In Leeuwarden heb je veel mooie kerkgebouwen. Ook in de dorpen en buitengebieden. Panden die al eeuwenlang naar boven wijzen. De een is nog mooier dan de andere.

Sommige modernere kerkgebouwen zijn een stuk lelijker. Zoals het pand van De Schakel, de protestantse gemeente in de wijk waar ik woon. Het is eigenlijk een wijkcentrum, een veredelde literatuurkring. Maar goed, over inhoudelijke dingen gaat het in de serie Kerkentour niet.

Wel over panden. Mooie kerkgebouwen. Die als een schakel tussen God en mensen (en mensen onderling) werken. Dat is waar kerkgebouwen toe dienen. Zeker met een rijke historie, die ook nog de schakel met verleden en heden vormen.

Met mevrouw Frits had ik het er onlangs over. Het zou mooi zijn om eens de kerken in de gemeente op te zoeken. En te fotograferen, met steeds een stukje tekst er over. Een schakel tussen kerk, stad, historie en journalistiek.

Een kroniekje.

Ronald Cornelissen

Ronald Cornelissen is door paus Leo XIV benoemd tot de nieuwe bisschop van het bisdom Groningen-Leeuwarden. Het noordelijke bisdom zat sinds augustus zonder bisschop na het vertrek van Ron van den Hout naar het bisdom Roermond.

Ronald Gerhardus Wilhelmus Cornelissen is zijn volledige naam. We zullen hem in het noorden vaker tegenkomen. Misschien dat Cornelissen ook een bezoek wil brengen aan de Oud-Katholieke parochie van de heilige Martinus van Groningen? Dan kan hij kennismaken met die andere katholieken in het noorden.

Lectorencursus

Vorige week zaterdag was ik voor de laatste keer in Amersfoort. Dat wil zeggen, de laatste keer voor een cursusdag. Twee jaar lang ben ik elke maand naar deze stad gegaan voor de Lectorenopleiding van de oud-katholieke kerk. De cursus werd gehouden in het voormalige seminarie van de kerk.

Om de lectoren toe te rusten voor hun belangrijke werk in een speciaal programma ontwikkeld: de lectorenopleiding. Daarnaast werden we inhoudelijk bijgespijkerd over de oud-katholieke spiritualiteit, en oefenden we met gebeden, uitspraak, overwegingen maken.

Nu zit het er op. Met liefst twee certificaten: als bewijs van deelname van de tweejarige cursus en een bewijs om de overwegingen te houden tijdens een Dienst van Schrift en Gebed.

Een mooie en intensieve periode is hiermee afgerond. Maar met een mooie kwalificatie om de kerk te mogen dienen.

Celibatair

Een van de aspecten in het kloosterleven, is het celibatair leven. Celibaat, de bewuste keuze ongehuwd te blijven. Voor mij indertijd geen opgave, maar een onderdeel van het leven. Inmiddels is die status veranderd.

Mevrouw Frits kwam in mijn leven. En dat beperkte mijn monnikenbestaan natuurlijk behoorlijk.

In de tussentijd ben ik (gast)lid geworden van de Oud-Katholieke Kerk in Nederland. Een kerk die zich beroept op de oude kerkhistorie. En zich verzet tegen de dogma's rond Maria en de onfeilbaarheid van de paus. Dat soort dingen.

Daardoor heeft mijn contemplatie rond het kloosterleven een nieuwe weg ingeslagen. Reden genoeg om dit blog daarom nieuw leven in te blazen. Dat kloosterleven heeft me nooit verlaten. De vraag is hoe ik daar invulling aan geef.

Voor de nieuwe invulling wil ik een soort verslag doen. Stukje bij beetje. Onregelmatig. Met verhalen en blogs.