Buwalda

Vorige week was ik bij Matthijn Buwalda. Niet persoonlijk, maar bij zijn uitvoering van Hotel De Hoop. Ik was er niet kapot van. Maar andere bezoekers wel, zij bescheurden zich van het lachen. Die Matthijn spreekt dus wel een bepaald publiek aan. Dan zullen zijn shows en liedjes in een behoefte voorzien.

Maar die behoefte is niet mijn behoefte.

Deels omdat zijn humor niet overeenkomt met mijn gevoel voor humor. Nu is dat niet zozeer het ergste, want dit soort verschillen maken ons mensen weer uniek. Dat houd ik me voor. Niet iedereen houdt van Freek de Jonge.

Een andere reden dat ik niet zoveel van Matthijn Buwalda houd, is zijn muziek. Zijn liedjes sturen wel heel erg op het gevoel. Het is dan ook niet vreemd dat een aantal Buwalda-songs zijn opgenomen in het Liedboek van Opwekking. Ook tekstueel passen zijn nummers uitstekend in het geheel.

Want in de teksten van Matthijn gaat het heel erg veel over 'mij' of over 'jou'. Een individualistisch geloof. Egocentrisch, zo je wilt. Niet egoïstisch, door alleen maar aan jezelf te denken. Maar wel met jezelf als middelpunt, waar alles om draait. Bij voorkeur gaat het om 'mij', maar vooruit, ter bemoediging kan het ook over 'jou' gaan.

Ik ben de laatste die ontkent dat een persoonlijke relatie van belang is tussen God en mens. Maar alleen deze constatering is te kort door de bocht. Want er bestaat ook nog iets als een collectief geloof. Daarvan heb ik in het klooster in Westmalle iets mogen proeven.

Geloven is ook iets gemeenschappelijks. Het is misschien júist iets gezamenlijks. Als je letterlijk schouder aan schouder in de koorbanken staat, tussen de monniken (of nonnen) in. Je komt maar gewoon naar de kerk, ook als je geloof op een dieptepunt ligt. Het ritueel van het samen zingen kan je bemoedigen, kan je weer over een drempel heen zetten om de knop om te zetten richting God. En als jij niet gelooft, dan doet je broeder naast je dat wel voor je. Omdat je samen in het klooster woont.

God hangt niet af van jouw emotie op dat moment.

In dat klooster voeg je je ook in de lange traditie van zingen en Bijbellezen. De zang- en leesroosters bestaan al tientallen, zo niet honderden jaren. Jij zingt en leest hetzelfde wat die andere gelovigen, die je zijn voorgegaan, ook al hebben gezongen en gelezen. Ontspan, jij hoeft het niet te verzinnen. En evenmin zelf allemaal op te lossen.

Schuif eerst maar gewoon aan bij de club.

Maar ja, daar hadden de theaterbezoekers in Kampen vorige week verder geen boodschap aan.

Dit blog verscheen ook op FritsTromp.nl.

Zondag

Ik ben er weer. Twee weken lang heb ik niets van me laten horen. Terwijl er toch zoveel te vertellen is. Over kardinaal De Jong, die misschien niet zijn verdiende Yad Vashem-onderscheiding krijgt. Hij zou na de oorlog op z'n minst geweten hebben van Willem van de Loo, die door De Jong's naaste medewerker van het vuurpeloton zou zijn gered. Neef Willem was fout in de oorlog.

Enfin.

De afgelopen dagen ben ik opnieuw bevraagd over mijn kloostertijd in Westmalle. Dat is inmiddels al bijna een jaar geleden. Het is al zo lang achter de rug, dat mijn volgende bezoek aan dit klooster reeds is geboekt.

Er is genoeg te doen. Genoeg te schrijven, als altijd.

Maar hier geldt dat in de beperking zich de meester toont.

Bos

Afgelopen vrijdagavond was ik bij de theatershow KERN van Stef Bos. De liedjeszanger groeide op in het gereformeerde Veenendaal, deed de Lerarenopleiding in Utrecht, volgde in Antwerpen de theateropleiding 'Studio Herman Teirlinck' de kleinkunstrichting en pendelt tegenwoordig tussen Nederland, Kaapstad en Wachtebeke.

Broeder Thomas Quartier was er ook. Broeder Thomas is benedictijnse monnik en theoloog. Wat doet een benedictijn bij een gereformeerde jongen? Wat doet een monnik in het theater? Misschien dat benedictijnen en calvinisten elkaar de hand kunnen schudden. Bid en werk is het katholieke equivalent van de protestantse cultuuropdracht.

Broeder Thomas schreef in maart 2017 een uitstekend verhaal over Bob Dylan in De Kovel, het monastieke tijdschrift voor Vlaanderen en Nederland. Broeder Thomas zit in de kernredactie, samen met broeder Guerric van de abdij in Westmalle, “mijn” klooster. Toen ik vorig jaar in Westmalle te gast was, heeft broeder Guerric namens ondergetekende de complimenten overgebracht aan broeder Thomas voor zijn artikel.

Onlangs was in Westmalle een 'probeerweekend' voor “mannen die naar het leven verlangen”. Iets vergelijkbaars met mijn woestijntiendaagse, afgelopen zomer. Yannic Coussement uit Deinze (49) gaat binnenkort een maand stage lopen bij de mannen van de abdij van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart – en ik ga binnenkort weer een weekend naar de bierbrouwers toe.

Wat trekt een gereformeerde jongen in het kloosterleven? Het ritme, het geven van je leven aan een hoger doel, bezig zijn met woorden en taal, realistisch leven (wat niet af is, komt later wel weer), dat soort dingen.

Zover is het nog niet. Ik woon nog in Leeuwarden, heb hier nog een taak te volbrengen.

Jongerenklooster

Hoe vaak is het echt stil om je heen? Maar écht? De rust is vaak ver te zoeken in een tijd waarin de ene prikkel nog niet is verwerkt of de volgende zich al aandient. Tijd om je gedachten eens fatsoenlijk op een rijtje te zetten is er nauwelijks. Waar vind je die?

Het christelijke antwoord: in het klooster. Het Jongerenklooster welteverstaan. Op 1 september opent het kloostercomplex Nieuw Sion bij Deventer haar deuren voor vijftien jongeren om er tussen de twee en twaalf maanden te komen wonen en te leven als een monnik.

Op de site van NOS staat de rest van dit verhaal. En een gesprek met dominee Catharinus van den Berg. Ik ken hem als Rien van den Berg, journalist bij het Nederlands Dagblad en schrijver van onder meer de Aslander-boeken.

Het klooster waar dit allemaal gebeurd, is het voormalige gebouw van de cisterciënzer broeders – de broeders die tegenwoordig op Schiermonnikoog wonen. En het klooster dat onder het moederklooster van Westmalle valt.

Enfin.

Ik heb er wel wat mee.

Mooi verhaal.

Urbi et orbi

Pasen valt dit jaar samen met Fool's Day, 1 april. Het hele verhaal van de opstanding van Jezus zou een lachertje zijn geweest, als wij het niet zo nodig hadden: dat iemand anders ons aan onze haren uit het moeras trok. Wij zijn geen Baron von Münchhausen.

Paus Franciscus heeft vanaf zijn paleis weer het urbi et orbi uitgesproken, de zegen voor de stad Rome en de wereld. Naast de leider van de katholieke kerk, is Franciscus ook het staatshoofd van 's werelds kleinste staatje Vaticaanstad. In deze enclave in Rome vallen kerk en staat samen.

De paus is dus een regeringsleider, maar hij is vooral het geweten van alle staatshoofden. Je kunt van alles vinden over de verhouding tussen kerk en staat. En je mag ook wel wat vinden over de positie van de paus binnen de kerk, als opvolger van Kefas. Maar de kerkvorst zet ons wel aan het werk.

Hij is immers het geweten van de heersers op de aarde. Dit staatshoofd heeft geen of nauwelijks economische belangen, evenmin financiële middelen. Wel is hij al dan niet rechtmatig de plaatsvervanger van Christus op aarde. Niet mijn middelaar tussen Jezus en mijzelf. Wel de man die me dwingt om goed te handelen.

En daar heb ik de zegen voor stad en land voor nodig. Ook deze Fool's Day.